المانی برای یک فرهنگ در صحرای ناصریه سابق
به گزارش کارت خوب، از گیلان شهرداری برای طراحی المان جدید میدان فرهنگ رشت فراخوان داده است؛ قدیمی ترین سمبل این محدوده، دبیرستان تاریخی شهید بهشتی است؛ با عنایت به فراخوان، مقرر است المانی به جای نماد «قلم» در میدان ساخته شود؛ میدانی روزگاری اراضی صحرای ناصریه نام داشت و شاهد جنگ های خونین میان فرمانروایان محلی شرق و غرب گیلان بود.
فرقی نمی کرد، سواره باشید یا پیاده. از چهارطرف که به میدان نزدیک می شدید، نماد «قلم» پیدا بود. حالا مدتی است، قلمی که در پایه ای از جوهردان قرار داشت، از «میدان فرهنگ» شهر رشت برداشته شده است. از وقتی قلم را از «فرهنگ» برداشته اند، انگار میدان، گم شده ای را می جوید. گم شده ای میان تاریخ که نمادهای فرهنگ و تربیتش هنوز پابرجا می باشد، اما المان شهری اش حذف گردیده است.
روزگاری در «صحرای ناصریه» که آخرین حد شهر رشت بود، مدرسه ای مدرن برای تحصیل پسران این شهر ساخته شد؛ این مدرسه دانش آموزانی را تربیت کرد که حالا همان چهره ها، نام آوران علم و فرهنگ در زمینه های ملی و بین المللی هستند. مدرسه ای که بعدها حیاط بزرگ آن کوچک و کوچک و کوچک تر شد و ادارات دیگری در جوار آن ساخته شدند. اما آن چه ماند، ساختمان زیبای «مدرسه شهید بهشتی» است با سردری زیبا با این بیت فارسی «توانا بود هرکه دانا بود ز دانش دل پیر برنا بود».
حالا یکی از قدیمی ترین میادین شهر رشت مقرر است صاحب المان جدیدی شود. این را پوستری می گوید که از دوم تیرماه در پورتال شهرداری رشت انتشار یافته، پوستری که فراخوان یک مسابقه است تا برای میدان فرهنگ رشت المانی طراحی شود. طی این فراخوان، سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری رشت از کلیه هنرمندان، معماران، شهرسازان و دانشجویان علاقه مند به طراحی المان های شهری دعوت کرده تا برای المان جدید میدان فرهنگ رشت، طرح های خویش را ارسال نمایند.
معیارهای این فراخوان، ایجاد چشم انداز بصری، خوانایی و اصول زیبایی شناسی فرم، توجه به بدنه و کریدورهای بصری میدان، توجه به معنای موضوعی عنوان میدان فرهنگ، اجرایی بودن و توجیه پذیری اقتصادی عنوان شده است.
اگر در میدان فرهنگ بایستید، ساختمان های جدید بانک ملی، کفش ملی، اداره کل دارایی و مالیاتی، انبار کارخانه دخانیات و فروشگاه رفاه و جایگاه سی ان جی، نمادهایی اقتصادی اند. در سوی دیگر ساختمان قدیمی اداره کل آموزش و پرورش گیلان، مهمانسرای فرهنگیان، مسجد قدس و دبیرستان شهید بهشتی، دبیرستان شریعتی، موزه سنجش و دبیرستان ابوریحان بیرونی قرار دارد. بجز مدرسه ابوریحان، بقیه ساختمان های آموزشی و دینی یاد شده در حیاط قدیمی ترین مدرسه پسرانه رشت ساخته شده است.
در شروع خیابان آزادگان و مقابل درب ورودی مدرسه شهید بهشتی سنگ خارای سیاه رنگی قرار دارد که در سال ۱۳۹۶ نصب گردید. بر اساس محتوای این سنگ نوشته، به پاس ۴۰ فرهیخته و دانش آموخته این دبیرستان، ۴۰ درخت در «بوستان اندیشه» کاشته شده است. بوستان اندیشه درست در آن سوی خیابان قرار دارد و در اصل باقیمانده باغ بزرگ حاتم است. باغی که محدوده فعلی خیابان آزادگان تا پل عراق را دربرمی گرفت و بعدها تخریب و ساختمان های معاونت درمان علوم پزشکی، انتقال خون و مجتمع فرهنگی سروش در آن ساخته شدند.
برخی اسامی حک شده بر سنگ نوشته دبیرستان بهشتی در دنیا و ایران شناخته شده است؛ محمود بهزاد (پدر زیست شناسی ایران)، دکتر محمد معین (نویسنده لغتنامه معین) عنایت الله رضا(فیلسوف و جغرافیان دان شهیر) و برادرش فضل الله رضا (رئیس اسبق دانشگاه تهران و سفیرپیشین ایران در کانادا)، پروفسور مجید سمیعی (جراح مغز و اعصاب)، امیرهوشنگ ابتهاج، ولی الله اردشیری، افشین پرتو، محمد باقری.
دبیرستان شاهپور یا با نام جدیدش شهید بهشتی رشت در سال ۱۲۹۸ شمسی ابتدا در حوالی سبزه میدان و در یک خانه اجاره ای افتتاح شد. سپس در اوایل دوره پهلوی ساختمان جدیدی در صحرای ناصریه (میدان فرهنگ کنونی) ساخته شد. سال ۱۳۹۵ لوح یادبودی از جانب اداره کل میراث فرهنگی گیلان بر سردر این مدرسه نصب و دبیرستان شهید بهشتی به شماره ۱۵۱۷ در لیست آثار ملی به ثبت رسید.
این مدرسه به اندازه تمام دانش آموختگانش حرف برای گفتن دارد. اما یکی از آنها «جهانبخش زمانی» است که از سال ۱۳۵۱ بعنوان سرایدار در این مدرسه مشغول به کار شد. باآنکه حالا وی بازنشسته است ولی به علت آشنایی او با تمام زوایای این ساختمان ارزشمند، هنوز هم بعنوان نیروی تأسیسات به این مدرسه رفت و آمد دارد و هرازگاهی که ساختمان گرفتار نقص فنی می شود، زمانی را خبر می کنند. چونکه این پیرمرد تنها کسی است که خبر دارد سیم کشی ها، لوله های آب و زیرسازی تأسیسات ساختمان کجاست و تاریخچه نقص قبلی را هم می داند. او بارها شاهد تغییرات و تعمیرات ساختمان بوده است. در راهروی دبیرستان بهشتی، نام و تصویر تمامی مدیران این مدرسه از ابتدا تابحال نصب شده است و جالب تر آنکه آن سوی دیوارتصویر نوربخش زمانی هم به « به پاس نیم قرن خدمت صادقانه» دیده می شود.
او زمان مدیریت یکی از چهره های سیاسی کشور را به یاد آورد و می گوید: هر وقت ایشان به مدرسه ای که خود در آن درس خوانده و بعدها مدیرش شد می آید، سراغ مرا می گیرد و می گوید وزیر جنگ من کجاست؟
نوربخش زمانی، به یاد دارد ساختمان مدرسه قبلا چه شکلی بوده و تغییرات را با جزئیات به یاد دارد و برای من یک به یک توضیح می دهد؛ حذف بخارهای چدنی و بلند کلاس ها، حذف نورگیرهای بام در وسط راهروها، پرکردن چاه های آب مدرسه و برداشتن مخزن های مسی ذخیره آب؛ او خود شاهد بوده چگونه حیاط بزرگ مدرسه ذره ذره کوچک شد تا مدرسه شریعتی، اداره کل آموزش و پرورش، موزه سنجش، دارالقران و مسجد در قسمتهایی از حیاط ساخته شود. افزون بر آن شاهد بود چگونه فضاهای ورزشی مدرسه شامل سالن پینگ پونگ و سالن کشتی در اثر رسیدگی نکردن در برف ۸۳ فروریخت و دیگر هم جایگزین نشد.
او مرا به سالن بزرگ مدرسه می برد. سالنی که خیلی از تئاترهای شهر رشت بر روی سن همین مدرسه اجرا شد. این سالن بزرگ، نیم طبقه ای با یک در مخفی در آبدارخانه هم جوار سالن دارد. زمانی به یادمی آورد که وقتی مقامات کشوری در دوره پهلوی برای دیدن تئاتر می آمدند، از همین در به طبقه دوم رفته و از روبه رو بازیگران روی سن را تماشا می کردند.
حالا مقرر است المانی برای میدان «فرهنگ» ساخته شود؛ میدانی که روزگاری اراضی صحرای ناصریه بود. دشت وسیعی که در دوره قبل از صفویه شاهد جنگ های خونین میان فرمانروایان محلی شرق و غرب گیلان (کیائیان و خاندان آل اسحاق) بود و کشته های زیادی برجای گذاشت. بعدها همین صحرا، زمین مناسبی برای ساخت خیلی از ساختمان کهای اداری، درمانی، خدماتی و آموزشی این شهر شد. اراضی ناصریه کوچک و کوچک و کوچک تر شد و میدانی ماند برای نماد محدوده ای که قدیمی ترین مدرسه پسرانه رشت از آن سربرآورد. میدانی که منتظر است تا ببیند به جای «قلم»، چه المانی برایش طراحی و ایجاد می شود.
منبع: كارت خوب
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب