خسروپناه:
از تاریخ عبرت بگیریم
به گزارش کارت خوب، دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی ضمن تاکید بر اهمیت بازخوانی تحولات تاریخی جهان اسلام و غرب، شناخت دقیق این روند را برای درک بهتر گذشته و دریافت تصمیمات درست در آینده مهم خواند.
به گزارش گروه علمی ایرنا از شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در نشست با حضور اعضاء ستادهای استانی و مجامع تخصصی جبهه و دبیرخانه های استانی اصحاب اندیشه، به بررسی نقش جریان های فکری در تحولات معاصر و نظم نوین پرداخت و با اشاره به تاریخ تحولات جهان اسلام، از دوران صدر اسلام تا جنگ های صلیبی، اظهار داشت: تحولات اخیر جهان اسلام ادامه چالش های تاریخی است که از همان شروع با گسترش اسلام شروع شد و در جنگ ها و نزاع های مختلف میان مسلمانان و مخالفان، خصوصاً در جنگ های صلیبی، ادامه یافت.
وی اضافه کرد: دولت های اسلامی، چه شیعه و چه اهل سنت، همیشه با چالش هایی روبه رو بودند. حتی در بین دولت های شیعه مانند صفویان و علویان یا دولت های سنی مانند عثمانی و سلجوقیان نیز نزاع های قابل توجهی رخ داده است. این چالش ها در دو قرن اخیر وارد مرحله ای پیچیده تر شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن تحلیل حوادث دو قرن اخیر، نقش تحولات غربی را نیز مؤثر دانست و اظهار داشت: تحولات معاصر نه فقط در جهان اسلام بلکه در غرب نیز با چالش های مختلفی همراه بوده است.
وی تأثیر جریان مقاومت را در ایجاد تحولات اخیر بسیار مهم ارزیابی و اشاره کرد: بازخوانی نقش جریان های فکری و مقاومت در تحولات اخیر و تحقق نظم نوین جهانی، مسیری ضروری برای فهم آینده جهان اسلام است.
تحولات جهان اسلام و غرب بازخوانی شود
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به بررسی تاریخی نقش دولت های اسلامی و دخالت های خارجی پرداخت و تاکید کرد که شناخت و تحلیل صحیح این تحولات برای درک شرایط امروز لازم است.
خسروپناه با اشاره به وقایع جنگ های صلیبی و تأثیر دولت عثمانی بر منطقه آناتولی، ایران و جهان اسلام اظهار داشت: جهان اسلام در برهه هایی چون جنگ های صلیبی و دوره سلطه عثمانی گرفتار حوادثی شد که این حوادث تاریخی نشان دهنده اهمیت وحدت و آگاهی سیاسی در مقابله با چالش های خارجی است.
حجت الاسلام خسروپناه با تکیه بر اهمیت بازخوانی تحولات تاریخی جهان اسلام و غرب اشاره کرد: شناخت دقیق این روندها به ما کمک می نماید که با درک بهتر از گذشته، برای آینده تصمیمات بهتری بگیریم.
سه مفهوم اصلی مدرنیته و تأثیر آن بر مکاتب فلسفی غرب
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به بررسی سه مفهوم کلیدی مدرنیته و تأثیرات آن بر مکاتب فلسفی غرب پرداخت و درباره ی معنای مدرنیته بیان کرد: مدرنیته پذیرش سه مفهوم بنیادین است که اگر کسی این سه را بپذیرد، وارد عرصه مدرن شده است. این مفاهیم عبارت اند از عقلانیت، دنیویت و اومانیسم. در مدرنیته، عقلانیت به مفهوم کنار زدن وحی و تاکید بر تجربه، عقل عرفی و دانش بشری است.
حجت الاسلام خسروپناه افزود: وحی در این نگاه نقشی در تصمیم گیری ها و مبانی فکری ندارد، در این دیدگاه، آبادانی دنیا محور اصلی است و آخرت به حاشیه رانده می شود. حتی اگر فردی به آخرت اعتقاد داشته باشد، این مفهوم بر اولویت دادن به امور دنیوی تاکید دارد. این تفکر همان سکولاریسم است و اومانیسم یا انسان گرایی به مفهوم کنار زدن ربوبیت خداوند در مسائل است. در این نگاه، انسان در مرکز تصمیم گیری ها قرار دارد و خدای تکوینی و تشریعی که به انسان بگوید چه باید کرد یا نکرد، نقشی ندارد.
وی تاکید کرد: این سه مفهوم به مفهوم واقعی، با مفاهیم اسلامی تفاوت دارند و نباید آنها را با برداشت های سطحی تطبیق داد. مثلاً، پذیرش عقل در اسلام به مفهوم نفی وحی نیست یا توجه به دنیا در قرآن با دنیویت مدرن تفاوت اساسی دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت بازخوانی مفاهیم مدرنیته و تأثیر آنها بر جهان معاصر اشاره کرد: شناخت صحیح این مفاهیم و تفکیک آنها از مفاهیم اسلامی، ضرورتی برای درک بهتر تحولات فکری و فلسفی است.
سه مفهوم مدرنیته، فلسفه های غرب و پریشانی نظریه ها در علوم انسانی
استاد خسروپناه در ادامه مباحث خود به تحلیل تأثیر سه مفهوم اصلی مدرنیته بر ایجاد فلسفه ها، ایدئولوژی ها و نظریه های علوم انسانی غرب پرداخت و با اشاره به سه مفهوم بنیادین مدرنیته- عقلانیت، اومانیسم و دنیویت توضیح داد: از این سه مفهوم مکاتب فلسفی گوناگونی پدید آمد که بعدها ایدئولوژی های اجتماعی و نظریه های علوم انسانی غرب را شکل دادند.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال لیبرالیسم بر پایه اصالت آزادی، سوسیالیسم بر پایه اصالت جامعه و عدالت، ناسیونالیسم بر پایه اصالت ملیت، فمینیسم بر پایه اصالت زن، نازیسم بر پایه اصالت یک جامعه و نژاد خاص است. این ایدئولوژی ها که ریشه در مکاتب فلسفی دارند، همچنان بر جهان غرب حاکمند. حتی صهیونیسم نیز به عنوان یک ایدئولوژی ابتدا در مسیحیت و سپس در یهودیت شکل گرفت.
فلسفه غرب یا فلسفه های غرب، پریشانی نظریه های درغرب
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همین طور با تکیه بر تنوع فلسفه های غربی اضافه کرد: در غرب یک فلسفه واحد وجود ندارد، بلکه مجموعه ای از فلسفه ها با دیدگاه های متعارض داریم. به همین دلیل، نظریه های اجتماعی و علوم انسانی در غرب به شدت پراکنده و متعارض هستند. برخلاف علوم تجربی مانند فیزیک، که نظریاتی مانند نظریات نیوتن یا نسبیت انیشتین و یا مکانیک کوانتوم مقبولیت عمومی دارند، در عرصه علوم انسانی و اجتماعی هیچ نظریه ای که اجماع نسبی داشته باشد وجود ندارد.
حجت الاسلام خسروپناه افزود: غرب مملو از نظریه های فرهنگی و اجتماعی است که از مکاتب فلسفی متفاوت نشأت گرفته اند. این تنوع نظریه ها نشان دهنده پریشانی و عدم اجماع در علوم انسانی غرب است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به گرایش برخی استادان دانشگاه به نظریه های غربی اشاره نمود و اظهار داشت: در دانشگاه های ما برخی استادان به خاطر علاقه به شخصیت های خاص غربی به ترویج دیدگاه های آنان می پردازند. این وابستگی به نظریات غربی بدون توجه به شرایط و نیازهای بومی، چالش بزرگی برای تولید علم در کشور است.
تفاوت ساختاری ایدئولوژی و احزاب سیاسی در غرب و ایران
خسروپناه به بررسی تفاوت های بنیادی میان ایدئولوژی ها و احزاب سیاسی در غرب و ایران پرداخت و با اشاره به مکاتب فلسفی و ایدئولوژی های غربی اظهار داشت: در غرب، ایدئولوژی ها مستقیم از مکاتب فلسفی نشأت گرفته اند و ساختار احزاب سیاسی برمبنای همین ایدئولوژی ها شکل گرفته است. به عنوان مثال، در آمریکا با وجود احزاب گوناگون اما دو حزب اصلی وجود دارد.
وی همین طور با مقایسه احزاب سیاسی در ایران اضافه کرد: در کشور ما، احزاب به طور معمول با هدف حفظ قدرت گروههای سیاسی تشکیل می شوند، نه برمبنای ایدئولوژی های منسجم و در گذر زمان باورها و عقاید اصلی احزاب گرفتار دگردیسی های جدی شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بر ضرورت توجه به انسجام ایدئولوژیک در ساختار احزاب ایرانی تاکید کرد و اضافه کرد: برای پیش بینی عملکرد یک حزب، باید ارتباط آن با فلسفه و ایدئولوژی مشخص باشد، چیزی که در خیلی از احزاب ایران دیده نمی شود.
خسروپناه همین طور به تحلیل تحولات فکری و ایدئولوژیکی در غرب و تاثیر آن بر روند تحولات اجتماعی و سیاسی در ایران و کشورهای همجوار پرداخت و با اشاره به پیش بینی های خود در مورد انتخابات گذشته آمریکا و مقایسه آن با وضعیت احزاب سیاسی در ایران، اشاره کرد: در ایران بیشتر احزاب، چه چپ و چه راست، بیشتر بدنبال کسب قدرت هستند تا تبیین ایدئولوژی های فکری و نظریه های مختلف.
وی اضافه کرد: مشروطیت ایران نتیجه مستقیم تاثیرات فکری غرب بود که از اواخر دوره صفوی و خصوصاً در دوران قاجار بیشتر گسترش یافت. این تفکرات، خصوصاً در عرصه های اجتماعی و سیاسی، در ایران و مناطق هم جوار مانند آناتولی و مصر، تغییرات زیادی به همراه داشت.
بگفته خسروپناه برای تحلیل تحولات فکری و سیاسی در منطقه، باید به تاریخ و ریشه های این تحولات در غرب و درون کشورهای اسلامی توجه کرد.
علاقه مندان برای دسترسی به محتوای کامل سخنان حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباب نقش جریان های فکری در تحولات معاصر و نظم نوین اینجا کلیک کنند.
منبع: كارت خوب
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب