صدای رسای علوم انسانی در سکوت سیاست ها
کارت خوب: به گزارش کارت خوب، سخنرانی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در جشنواره فارابی سالجاری، سخنرانی ماندگاری بود که در حافظه تاریخی این سرزمین خواهد ماند.
محورهای سخنرانی وزیر علوم تحقیقات و فناوری عبارت بودند از:
الف) نقش و اهمیت علوم انسانی در جامعه:
وزیر علوم تاکید می کند که علوم انسانی درک و حل مشکلات جامعه را ممکن می سازد و توسعه پایدار، عادلانه و متوازن را به آن گره می زند. او علوم انسانی را بعنوان بنیان گذار مفاهیمی همچون عدالت، اخلاق و جمهوریت می بیند. این رویکرد به علوم انسانی نشان داده است که این حوزه از اهمیت نظری و کاربردی بالایی در جهت دهی اجتماعی و فرهنگی برخوردار می باشد.
این دیدگاه به درستی جایگاه علوم انسانی را در مدیریت و حل چالش های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برجسته می کند. اما این نگاه نیازمند آن است که در عمل هم از سیاست گذاران و مدیران اجرایی بازتاب یابد. در حالیکه در ایران توجه کافی به علوم انسانی در سطح تصمیم گیری های کلان وجود ندارد.
ب) مشکلات اقتصادی و تاثیر بر پژوهشگران:
وزیر علوم به مشکلات اقتصادی محققان اشاره می کند و آنرا مانعی برای پژوهش و توسعه می داند. او از عدم وجود زیرساخت های حمایتی مناسب گلایه دارد و این مسئله را یکی از چالش های اصلی معرفی می کند.
این مشکل واقعیتی ملموس برای محققان علوم انسانی و شاید محققان همه حوزه ها است. کاهش حمایت مالی سبب فرسایش انگیزه و کاهش کیفیت تحقیقات می شود. برای رفع این معضل، افزایش بودجه و اصلاح سیاست های حمایتی ضروری می باشد. در کشور های پیشرفته سرانه های پزوهشی بالایی تخصیص می دهند بعنوان مثال، کره جنوبی حدود ۴.۷ درصد، ژاپن ۳.۲ درصد، آمریکا ۳.۱۲ درصد و چین ۲.۲۳ درصد از GDP خویش را به پژوهش و توسعه اختصاص می دهند. در ایران، این رقم حدود ۰.۷ درصد از GDP است که با هدف گذاری ۴ درصدی تا افق ۱۴۰۴ فاصله دارد.
در کشورهای پیشرفته به ازای هر یک میلیون نفر، بین ۲ تا ۵ هزار محقق وجود دارد، در حالیکه در ایران این تعداد کمتر از هزار نفر است.
ج) عدم باور به کار آمدی علوم انسانی در بین مدیران:
وزیر با انتقاد از نگاه رایج در بین مدیران به علوم انسانی، می گوید که این علوم هنوز بعنوان یک چاره جدی برای مسائل اجتماعی و سیاسی مورد قبول قرار نگرفته است. وی همینطور به سیاست های ناکارآمد و اصرار بر ادامه آنها اشاره دارد.
این بخش از سخنان نشان دهنده ضعف در فرهنگ سازی در رابطه با نقش علوم انسانی در تصمیم گیری های کلان است. باآنکه اشاره به ناکارآمدی سیاست ها و لزوم شنوایی نسبت به نقدها، یک پیام مثبت است، اما نیازمند عزم جدی در سطح حاکمیت برای بهره گیری از دانش علوم انسانی در تصمیم سازی هاست. علوم مدیریت زیرمجموعه علوم انسانی است و برای هر درد و بیماری باید به پزشک متخصص رجوع شود، این که در تخصیص پست ها مدیریتی که به دانش و تجربه مدیریتی نیاز دارد به هر فردی اجازه مسئولیت داده شود، همانند اینست اجازه جراحی و طبابت به افراد بی تخصص داده شود و نتیجه چنین فرایندی از پیش معلوم خواهد بود.
د) صدمه ها و چالش های داخلی علوم انسانی:
وزیر علوم به مشکلاتی مانند کمی گرایی، عدم تناسب نظام ارزیابی و تولید پژوهش های غیرکاربردی اشاره می کند.
این نقدها نشان دهنده درک صحیح از معضلات درونی علوم انسانی است. اصلاح ساختارهای ارزیابی و افزایش توجه به پژوهش های کاربردی می تواند به کار آمدی این علوم کمک نماید. همچنین، تشویق به پژوهش های با کیفیت و اصیل می تواند تاثیر بیشتری در جامعه داشته باشد. رساله های دانشگاهی در دو دهه گذشته سیر نزولی کیفیتی داشته اند که نه مشکلی از جامعه و بنگاهی را حل کرده اند و نه توانسته اند در نشریات معتبر جهانی عرض اندام کنند.
پیام اصلی این سخنرانی لزوم گره زدن علوم انسانی به تصمیم گیری های کلان و حل چالش های جامعه است که می تواند گامی مؤثر در توسعه پایدار و عادلانه باشد.
* سید کامران یگانگی، عضو هیئت علمی دانشگاه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب